Dlaczego powinno się wymienić dach z eternitu?
Eternit którym kiedyś masowo pokrywano dachy zwiera azbest, czyli substancję o potwierdzonym działaniu rakotwórczym, powodującą również pylicę azbestową czy choroby opłucnej. Od 28 marca 1999 r. w Polsce obowiązuje zakaz obrotu azbestem i wyrobami które go zawierają. W krajach UE całkowity zakaz stosowania azbestu został wprowadzony 1 stycznia 2005 r. Pierwsze program którego celem było usuwanie wyrobów zawierających azbest nasz kraj przyjął już w 2002 r. Ten, który aktualnie obowiązuje zakłada, że powinniśmy się całkowicie pozbyć azbestu do 2032 r. W realizacji tego planu pomóc mają programy wspierające finansowo właścicieli nieruchomości wymieniających dachy z eternitu.
Wymiana dachu z eternitu. Część gmin oferuje dofinansowanie
Instytucja realizującą programy dofinansowujące wymianę dachu z azbestu jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz jego oddziały wojewódzkie. NFOŚiGW nie udziela jednak wsparcia bezpośrednio zainteresowanym. Robi to za pośrednictwem samorządów, głównie gmin i powiatów. To one powinny występować do wojewódzkich oddziałów NFOŚiGW w wnioskami o dofinansowanie - po to, by móc następnie przekazać je mieszkańcom zainteresowanym wsparciem.
Dlatego właściciele nieruchomości którzy planują wymianę dachu z eternitu oraz liczą na ewentualną pomoc finansową, powinni w pierwszej kolejności zorientować się, czy ich samorząd realizuje programy w ramach których można uzyskać wsparcie. Trzeba jednak pamiętać, że programy dofinansowywane przez NFOŚiGW dotyczą jedynie kosztów usunięcia starego dachu z eternitu. Nie obejmują kosztów zakupu i montażu nowego poszycia dachowego.
Wymiana dachu z eternitu. Gmina musi zapewnić bezpłatny odbiór
Samodzielne usuwanie eternitu jest zabronione. Wszelkie prace związane ze zdejmowaniem go z dachu oraz przygotowanie pod kątem składowania i transportu właściciel nieruchomości powinien zlecić wyspecjalizowanej firmie. Jeśli tego nie zrobi, może zostać ukarany. Jak już wspomnieliśmy, niektóre gminy samorządy oferują mieszkańcom dofinansowanie do tego przedsięwzięcia.
Na tym jednak nie koniec roli samorządów. Każda gmina powinna oferować mieszkańcom usługę bezpłatnego odbioru wyrobów z azbestem, w tym płyt dachowych z eternitu. Jak to wygląda od strony organizacyjnej? O to trzeba pytać w swoim urzędzie, bo gminy stosują różną politykę. W przypadku sporej części samorządów podstawowe informacje na temat zasad odbioru azbestu można znaleźć na oficjalnych stronach internetowych urzędów.
W jednej z takich informacji czytamy na przykład: "gmina Trzebinia pomaga mieszkańcom bezpiecznie pozbyć się azbestu, który potem trafia na specjalne wysypiska odpadów przemysłowych. W tym celu należy: złożyć wniosek do w Urzędu Miasta, przygotować odpady azbestowe do odbioru". Dalej urząd informuje: "Odbiór jest całkowicie bezpłatny, jednak demontaż i przygotowanie do transportu takich odpadów odbywa się na koszt właściciela nieruchomości".
Usuwanie eternitu z dachu a ulga termomodernizacyjna
Remont dachu którego częścią jest zdjęcie dachu z eternitu może być też objęty ulgą termomodernizacyjną. Jest to ulga podatkowa dzięki której można odliczyć od podstawy opodatkowania (od dochodu w PIT albo od przychodu w ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych) wydatki poniesione na realizację tzw. przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w domu jednorodzinnym stanowiącym własność lub współwłasność podatnika. W ramach tej ulgi od podatku można odliczyć do 53 tys. zł rocznie. Na możliwość dokonywania tego typu odliczeń wskazują interpretacje przepisów podatkowych wydawane przez Krajową Informację Skarbową (ostatnia z 11 marca 2024 r.).
Dofinansowanie do wymiany dachów dla rolników
Duża część budynków pokrytych eternitem znajduje się w gospodarstwach rolnych. Chodzi nie tylko o budynki mieszkalne, ale też o budynki gospodarcze. Z tego powodu część pieniędzy z KPO (Krajowego Planu Odbudowy) przeznaczona jest na dofinansowanie do wymiany dachów. Mogą z niego skorzystać rolnicy. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) przeprowadziła już dwa nabory wniosków. W ramach drugiego, który odbywał się w dniach 15 listopada 2023 r.-12 stycznia 2024 r. do Agencji wpłynęło 45,4 tys. wniosków na kwotę 553,38 mln zł. Stawka pomocy wynosi 40 zł na metr kwadratowy dachu (to mniej więcej tyle, na ile firmy zajmujące się zdejmowaniem eternitu z dachów wyceniają tę usługę, jej ostateczny koszt zależy od stanu dachu, lokalizacji itp.). Maksymalna powierzchnia dachu objęta dofinansowaniem to 500 mkw. Oznacza to, że można otrzymać do 20 tys. zł.