Obrót ziemią ma być nieco zliberalizowany. Kto będzie mógł ją kupić?

Początkowo nowelizację przepisów zapowiadano po roku od wprowadzenia przepisów o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (z kwietnia 2016 r.), jednak w wyniku licznych uwag od różnych organizacji rolniczych, projekt dopiero w tym tygodniu został opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji. Jego autorem jest ministerstwo rolnictwa.

W trakcie konsultacji zwracano uwagę na konieczność doprecyzowania niektórych przepisów dotycząca m.in. przesłanek uzyskania zgody na zbycie nieruchomości, jak również postulowano o złagodzenie przepisów dotyczących nabywania małych działek rolnych.

Projektowana ustawa nie zmienia zasady, iż nabywcą nieruchomości może być wyłącznie rolnik, ale wprowadza odstępstwa od niej. Nowe przepisy pozwalają na nabycie przez osoby nie będące rolnikami działek rolnych do 1 hektara (obecnie jest do 0,3 ha), a także w toku postępowania egzekucyjnego lub upadłościowego, w wyniku podziału majątku po ustaniu małżeństwa, spadku, w wyniku przekształcenia spółek.

W takich przypadkach na nabycie nieruchomości nie będzie potrzebna zgoda dyrektora generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, ale KOWR będzie miał prawo pierwokupu takich nieruchomości.

Według projektu, ponadto możliwy będzie zakup przez nie rolników gruntów rolnych położonych na terenach administracyjnych miast; działek oznaczonych w ewidencji jako grunty pod stawami, które stanowią co najmniej 70 proc. powierzchni nieruchomości; nabytych z państwowych zasobów jako tzw. "ogródki działkowe".

Projekt rozszerza katalog osób, na rzecz których może być zbyta nieruchomość - o rodzeństwo rodziców oraz pasierbów.

Za zgodą dyrektora KOWR nieruchomości rolne będą mogły nabywać uczelnie na cele dydaktyczne oraz państwowe lub samorządowe osoby prawne na cele publiczne.

Doprecyzowano tryb postępowania oraz przesłanki warunkujące wyrażenie zgody przez dyrektora KOWR na nabycie nieruchomości m.in. poprzez określenie wymogów, jakie powinien spełniać wniosek.

Projekt proponuje złagodzenie przepisów zbycia kupionej nieruchomości rolnej. Określa, że nabywca gruntów rolnych będzie musiał prowadzić gospodarstwo rolne przez 5 lat, a nie jak dotychczas przez 10 lat. Możliwe będzie zbycie takich gruntów przed upływem 5 lat za zgodą dyrektora KOWR w drodze decyzji administracyjnej, a nie przez sąd.

Autorzy projektu ponadto proponują zmiany w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami Skarbu Państwa, aby umożliwić KOWR realizację inwestycji mieszkaniowych. Ma to być uzupełnienie programu "Mieszkanie plus" zwłaszcza na terenach wiejskich.

Jak wskazuje resort rolnictwa w uzasadnieniu do projektu ustawy, dotychczasowe przepisy, wbrew obawom przeciwników tych rozwiązań, nie spowodowały "zamrożenia" obrotu ziemią w Polsce. W obrocie prywatnym między rolnikami w 2017 r. doszło do ok. 57,5 tys. transakcji, a rok wcześniej było ich ok. 70 tys. Ponadto wprowadzone zmiany ustabilizowały ceny gruntów rolnych, który do 2016 r. gwałtowanie rosły osiągając w obrocie prywatnym 40 tys. za ha. W II kwartale 2018 r. cena 1 ha ziemi wyniosła 44,2 tys. zł.

Większość projektowanych przepisów ma obowiązywać po 14 dniach od ich opublikowania.