Rośliny zakazane w Polsce. Za ich uprawę grozi nawet kara pozbawienia wolności

Rośliny zakazane w Polsce – podstawa prawna

Zakaz hodowli i uprawy określonych roślin w Polsce wynika z przepisów krajowych oraz unijnych. Kluczowym aktem prawnym regulującym tę kwestię jest Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 2022 r. w sprawie listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii i listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Polski, działań zaradczych oraz środków mających na celu przywrócenie naturalnego stanu ekosystemów (Dz.U. 2022 poz. 2649).

Rozporządzenie to określa zarówno gatunki inwazyjne obce, jak i gatunki niebezpieczne dla środowiska naturalnego, których uprawa, sadzenie czy rozpowszechnianie jest zabronione. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, zakaz dotyczy także przypadków, gdy roślina nie została celowo posadzona, ale „wydostała się” do środowiska z prywatnej posesji.

Dlaczego niektóre rośliny są w Polsce zakazane?

Główne powody zakazu uprawy określonych gatunków to:

• Zagrożenie dla rodzimej flory i fauny – rośliny inwazyjne potrafią bardzo szybko się rozprzestrzeniać, wypierając gatunki rodzime i zaburzając lokalne ekosystemy;
• Trudności w zwalczaniu – wiele zakazanych gatunków jest bardzo trudnych do usunięcia i może rosnąć nawet po latach od pierwszego pojawienia się w środowisku;
• Szkodliwość dla zdrowia ludzi lub zwierząt – niektóre rośliny mogą powodować silne reakcje alergiczne, poparzenia, a nawet zatrucia;
• Ekonomiczne straty – inwazyjne gatunki mogą uszkadzać infrastrukturę, szkodzić uprawom i zwiększać koszty utrzymania terenów zielonych.

Lista roślin zakazanych w Unii Europejskiej

Na poziomie unijnym obowiązuje tzw. lista roślin inwazyjnych szczególnie niebezpiecznych dla środowiska, przyjęta w rozporządzeniu wykonawczym Komisji Europejskiej. Gatunki z tej listy są objęte zakazem importu, uprawy, rozmnażania, sprzedaży i wprowadzania do środowiska na terenie całej UE.

Na czarnej liście roślin zakazanych w Unii Europejskiej znajdują się m.in.:

• barszcz perski;
• chmiel japoński;
• eichornia gruboogonkowa (hiacynt wodny);
• gunera chilijska;
• gymnokoronis dębolistny;
• jadłoszyn baziowaty;
• kabomba karolińska ;
• komarnik wirginijski;
• lagarosyfon wielki;
• opornik łatkowaty;
• partenium ambrozjowate;
• pistia rozetkowa;
• rozplenica szczecinkowata;
• salwinia uciążliwa;
• smokrzyn łojodajny;
• tulejnik amerykański;
• wąkrota jaskrowata;
• wężówka japońska;
• wywłócznik brazylijski;
• wywłócznik różnolistny;
• barszcz Mantegazziego;
• barszcz Sosnowskiego;
• bożodrzew (ajlant) gruczołowaty;
• dławisz okrągłolistny;
• moczarka delikatna;
• niecierpek gruczołowaty;
• rdest wielokłosowy;
• trojeść amerykańska.

Lista roślin zakazanych w Polsce

Oprócz listy unijnej, Polska opracowała także listę krajową, uwzględniającą gatunki szczególnie szkodliwe w naszym klimacie. Wśród roślin objętych zakazem znajdują się m.in.:

• azolla drobna (a. karolińska);
• kolcolist zachodni;
• kolczurka klapowana;
• niecierpek pomarańczowy;
• rdestowiec czeski (r. pośredni);
• rdestowiec japoński;
• rdestowiec sachaliński.

Uprawa, handel, przemieszczanie i wprowadzanie tych gatunków do środowiska naturalnego jest w Polsce zabronione.

Jaka kara za uprawianie roślin zakazanych w Polsce?

Za nieprzestrzeganie przepisów dotyczących zakazanych gatunków roślin grożą poważne konsekwencje prawne. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, osoby, które celowo lub nieumyślnie dopuszczą się naruszenia zakazów, mogą zostać ukarane:

• karą grzywny – nawet do 1 000 000 złotych;
• karą ograniczenia wolności;
• karą pozbawienia wolności - od 3 miesięcy do 5 lat.