Wielka płyta trzyma się mocno? W domach z betonu żyje teraz ok. 12 mln osób

1 Do Polski domy w prefabrykatów dotarły w 1960 roku. To wówczas oddano pierwszy polski blok wielkopłytowy w Warszawie (przy ul. Wolskiej 115 a). Ale eksperyment początkowo się nie udał – zdaniem Władysława Gomułki, pierwszego sekretarza Komitetu Centralnego PZPR, było zbyt komfortowo. W mieszkaniach były i umeblowanie kuchnie, i parkiety. A przecież miało być przaśnie. Czytaj: wspólne kuchnie i toalety. Nie wspominając już o podłogach – te miały być pomalowane farbą.

2 Trzeba więc było wymyślić metodę przemysłowego budowania bloków. Szybko. I tanio. Rozpisano więc konkurs, w których wygrał projekt zespołu pod kierunkiem Marii i Kazimierza Piechotków. Nazywany krótko: W-70 (W jak Warszawa; 70, bo miał być wdrażany w latach 1970 roku). Tak na marginesie, przekazane Polsce jako dar trzy kompletne bloki "leningradzkie" na nic się zdały. Okazały się droższe o 30 proc. od polskich odpowiedników.

3 W-70 co najważniejsze pozwalał na liczne modyfikacje – ściany można było dowolnie rozplanowywać. Nic dziwnego, że z początkiem lat 70 w systemie wielkiej płyty wznoszono budynki, nie tylko w miastach (osiem 11-piętrowców w Gdańsku czy stołeczny Jamnik, czyli pięciopiętrowiec z 43 klatkami schodowymi ), ale też w pegeerach. Nie tylko mieszkania, ale też np. hotele (Orbis w Warszawie).

4 Z czasem potężne bloki z wielkiej płyty zaczęto nazywać: mrówkowiec, deska, maszyna do mieszkania. Teraz żyje w nich ok. 12 mln Polaków. A liczbę mieszkań szacuje się na 4 mln.

5

6 A gdzie powstawały płyty? W wytwórniach prefabrykatów, zwanych także fabrykami domów. Łącznie w Polsce był ich 160, przy czym pierwsze kupiono z ZRSR i NRD. Stanęły w Warszawie, Łodzi, Bydgoszczy i Gdańsku, a także Lubinie.