Sejm uchwalił tzw. społeczną część pakietu mieszkaniowego

Za społeczną częścią pakietu mieszkaniowego głosowało 430 posłów, przeciw było 3, od głosu wstrzymało się 10.

Efektem uchwalonej w środę przez Sejm ustawy ma być m.in. zwiększenie dostępności mieszkań na wynajem dla osób o niskich dochodach, poprawa warunków mieszkaniowych w już istniejących lokalach, dopłaty do czynszu dla podnajemców mieszkań, wakacje czynszowe w TBS czy wyższe granty na budowę i wsparcie dla gmin.

Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa, tzw. społeczną część pakietu mieszkaniowego, opracowało Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii (MRPiT).

Nowe przepisy mają też umożliwić dojście do własności w nowo budowanych mieszkaniach w formule Społecznych Inicjatyw Mieszkaniowych (SIM), wsparcie szeroko rozumianego budownictwa społecznego oraz większy i łatwiejszy dostęp do gruntów pod zabudowę.

Przewidziano również utworzenie Rządowego Funduszu Rozwoju Mieszkalnictwa "o wartości 1,5 mld złotych, jako wsparcie w budowie mieszkań gmin, które ucierpiały finansowo w wyniku COVID-19" oraz ułatwienia dla osób, które mają książeczki mieszkaniowe. Pakiet zakłada ponadto pomoc dla najemców, dotkniętych ekonomicznymi skutkami COVID-19 oraz cyfryzację procesu budowlanego.

Jak zaznaczył resort "pakiet ma stanowić impuls rozwojowy dla gospodarki, w którą uderzyła pandemia COVID-19".

Kluczowe rozwiązania społecznej części pakietu mieszkaniowego to, jak podkreślono, zmiany w budownictwie społecznym, czynszowym oraz komunalnym. Oznacza to np. wyższe granty z Funduszu Dopłat w BGK dla gmin na budowę mieszkań społecznych (z 20 proc. kosztów inwestycji do nawet 35 proc.); wprowadzenie zasady finansowania wkładu gminy, a nie refinansowania; zwiększenie wsparcia dla gmin na budowę mieszkań komunalnych - na pokrycie do 80 proc. kosztów nowych inwestycji.

Resort wskazał też na wyższe granty na remonty zasobu budynków komunalnych, które ze względu na stan techniczny nie są użytkowane - pustostany. Rozwiązania obejmują również "uproszczoną procedurę ubiegania się o środki, uelastycznienie zasad dotyczących czynszu w przypadku inwestowania przez TBS w OZE, czy termomodernizację lub w poprawę dostępności dla seniorów i osób niepełnosprawnych".

W ramach rozwiązań przewidziano ponadto: premie remontowe na budynki TBS starsze niż 25 lat (obecnie ogólna zasada pozwala uzyskać ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów premię na remont budynku wybudowanego przed 1961 r.); wakacje czynszowe dla lokatorów w TBS-ach (nawet 20 proc. niższy czynsz) po spłacie kredytu przez TBS.

Według MRPiT ważną zmianą jest wprowadzenie zasady uruchomienia grantu "na etapie realizacji inwestycji, żeby środki bezpośrednio pokrywały część kosztów, a nie refinansowały koszty już poniesione". Obecnie pieniądze wypłacane są dopiero po rozliczeniu inwestycji, co "oznacza konieczność wcześniejszego zaangażowania własnych środków gminy".

Przepisy zakładają też większe wsparcie na modernizację zasobów komunalnych. Podwyższamy do 50 proc. wysokość finansowego wsparcia z Funduszu Dopłat na przedsięwzięcia, które polegają na remoncie mieszkań komunalnych - wskazał resort. Wyjaśnił, że przedsięwzięcia te będzie można połączyć z remontem części wspólnych budynków, w których znajdują się te mieszkania, "które wspieramy już wprowadzoną na początku roku premią remontową z FTiR".

W ramach pakietu ma też być rozszerzona grupa podmiotów, które będą mogły aplikować o finansowe wsparcie. Po wprowadzeniu zmian z tej możliwości będą mogły skorzystać organizacje pozarządowe, które nie mają statusu organizacji pożytku publicznego - zaznaczono. Propozycje przewidują też finansowanie powierzchni wspólnych dla seniorów, które będą służyły "zaspokajaniu potrzeb osób starszych, np. pomieszczeń rekreacyjnych, ambulatoryjnych". Według resortu przyczyni się to do zwiększenia aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym osób starszych.

Pakiet mieszkaniowy rozszerza możliwość dopłat do czynszów na gospodarstwa domowe, które nie mają "zdolności czynszowej". Dotąd dopłaty do czynszu mogły dostawać gospodarstwa domowe, których dochody nie wystarczają do zakupu mieszkania, ale wystarczają do opłacania czynszu. Nowe rozwiązania rozszerzą tę grupę, pozwalając na uzyskiwanie tych dopłat także przez osoby, które nie mają "zdolności czynszowej" oraz mają być szansą dla tej grupy gospodarstw domowych na dojście do własności nowego mieszkania - wyjaśnił resort. To nowa opcja dla "stających na nogi” lokatorów mieszkań komunalnych - dodano.

Jak zaznaczył resort rozwoju, pracy i technologii, możliwość zamiany umowy najmu na umowę najmu zawierającą rozliczenie partycypacji, czyli tzw. wakacje czynszowe, to ułatwienie dla osób wynajmujących mieszkania w TBS-ach.

Obecnie najemca/partycypant może odzyskać wpłaconą partycypację w kosztach budowy wynajmowanego lokalu wyłącznie w przypadku zakończenia najmu i opuszczenia lokalu - przypomniano. Po zmianach, po spłacie przez TBS/SIM kredytu zaciągniętego na budowę lokalu mieszkalnego, "mieszkańcy będą mogli sami zdecydować, kiedy i w jaki sposób odzyskają swój wkład partycypacyjny". Według resortu nie będą musieli czekać do momentu zakończenia najmu, ale będą mogli "stopniowo odbierać swój wkład w czynszu – dzięki czemu będą płacić mniej".

Ponadto osobom, które mają niskie dochody, ma być łatwiej ustalić, czy mogą skorzystać z dodatków mieszkaniowych. Według MRPiT po zmianach próg dochodowy będzie liczony od kwoty netto (czyli "na rękę”), a nie, tak jak dotąd, od dochodu ubruttowionego, czyli po odliczeniu m.in. składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe.

Z kolei Krajowy Zasób Nieruchomości ma mieć w ramach nowych rozwiązań więcej możliwości w gospodarowaniu swoim zasobem; będzie mógł np. przystępować do istniejących towarzystw budownictwa społecznego. Dotychczasowe regulacje nie przewidywały tej formy działań KZN.